آرتروز چیست؟
آرتروز و سایر بیماری های روماتیسمی بیماری های شایعی هستند که باعث درد، تورم و حرکات محدود می شوند. آنها بر روی مفاصل و بافتهای اطراف بدن تاثیر می گذارند. میلیون ها نفر در جهان به برخی از انواع آتروز دچارند.
آرتروز به معنای قرمزی و تورم (التهاب) مفصل است. مفصل جایی است که 2 یا تعداد بیشتری از استخوان ها به هم متصل می شوند. بیش از 100 بیماری مختلف آرتریتی وجود دارد. بیماری های روماتیسمی عبارتند از هر گونه بیماری که باعث درد، سفتی و تورم در مفاصل، ماهیچه ها، تاندون ها، رباط ها و یا استخوان ها می شود. آرتریت معمولا مزمن است.
آرتروز و سایر بیماری های روماتیسمی در زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتند. و اغلب نیز با بالا رفتن سن و پیری ارتباط دارند. اما در کل بر همه ی افراد در همه ی سنین تاثیر می گذارند.
دو نوع بسیار شایع آرتروز عبارتند از:
- آماس مفصلی استخوانی . این شایعترین نوع آرتروز است. آماس مفصلی استخوانییک بیماری مزمن مفاصل ، به ویژه مفاصل حامل وزن در زانو، ران و ستون فقرات است. این نو.ع آرتروز پوشش روی انتهای استخوان (غضروف) را از بین می برد و فضای مفصل را می سابد. همچنین می تواند منجر به رشد بیش از حد استخوان، اسپرس استخوان و کاهش عملکرد آن شود. این اتفاق در بیشتر افرادی که دچار کهولت سن می شوند رخ می دهد. همچنین در جوانان نیز به دلیل آسیب و یا استفاده ی بیش از حد می تواند اتفاق بیفتد.
- رماتیسم مفاصل. این بیماری التهابی آستر مفاصل است. التهاب ممکن است بر تمام مفاصل تاثیر بگذارد در حالی که رماتیسم مفاصل می تواند بر اندام هایی مانند قلب یا ریه نیز تاثیر بگذارد.
دیگر انواع آتروز یا بیماری های مرتبط عبارتند از:
- نقرس. این وضعیت باعث می شود که کریستال های اسید اوریک در مفاصل کوچک مانند انگشت پا ساخته شوند. این اتفاق باعث درد و التهاب می شود.
- لوپوس. این اختلال یک بیماری خودایمن مزمن است. باعث دوره هایی از التهاب و آسیب در مفاصل، تاندون ها و اندام ها می شود.
- اسکلرودرمی. این بیماری خودایمنی باعث ضخیم شدن و سخت شدن پوست و دیگر بافت همبند بدن می شود.
- اسپوندیلیت انکولیوز. این بیماری باعث می شود که استخوان های ستون فقرات با هم رشد کنند. همچنین می تواند باعث التهاب در قسمت های دیگر بدن گردد. این بیماری می تواند بر روی شانه ها، مفصل ران، دندان ها و مفاصل کوچک دست و پا نیز تاثیر بگذارد.
- آرتروز ذاتی در نوجوانان (JIA) یا آرتروز روماتوئید نوجوانان(JRA) . این یک نوع از آرتروز شایع در کودکان است که باعث التهاب و سفتی مفاصل می شود. کودکان خود اغلب سریع تر JRA رشد می کنند. اما این بیماری می تواند بر رشد استخوان در یک کودک رو به رشد تاثیر بگذارد.
علت آرتروز چیست؟
علت آرتروز بستگی به نوع آن دارد. آماس مفصلی استخوانی ناشی از سایش و پاره شدن مفصل در طول زمان یا به علت استفاده ی بیش از حد است. رماتیسم مفاصل ، لوپوس و اسکلرودرمی ناشی از سیستم ایمنی بدن است که به بافت های بدن خود حمله می کند. نقرس ناشی از ایجاد کریستال در مفاصل است. برخی از اشکال آرتروز میتوانند به ژنها مرتبط باشند. افراد مبتلا به نشانگر ژنتیکی HLA-B27 دارای خطر بالاتری از ابتلا به اسپوندیلیت انکولیوز هستند. برای برخی از انواع دیگر آرتروز ، علت شناخته شده ای وجود ندارد.
عوامل تشدید کننده ی آرتروز چیست؟
برخی عوامل تشدید کننده برای آرتروز که نمی توان در طول زمان آنها را تغیر داد یا از آنها جلوگیری کرد عبارتند از:
- سن. هرچه فرد پیر تر باشد احتمال ابتلا به انواع آرتروز در او بیشتر است
- جنسیت. احتمال ابتلای زنان به آرتروز بیشتر از مردان است.
- وراثت. برخی انواع آرتروز به برخی از ژن مرتبط و متصل است.
عوامل تشدید کننده ای که ممکن است بتوان از آنها جلوگیری کزد یا تغییرشان داد عبارتند از:
- وزن. چاقی و سنگین وزنی می تواند بر به مفاصل زانو آسیب بزند. این عامل می تواند احتمال ابتلای آنها به آماس مفصلی استخوانی را افزایش دهد.
- آسیب یا جراحت. احتمال ابتلای مفصل آسیب دیده به آرتروز بیشتر از نفصل سالم است.
- عفونت. آتروز واکنشی می تواند به مفاصل عفونت زده اثر بگذارد.
- شغل. مشاغلی که شامل خم شدن های مداوم یا نشستن و برخاستن زیاد هستند می توانند به آرتروز منجر شوند.
علائم آرتروز
علائم آرتروز برای هرکس ممکن است متفاوت باشد. بیشترین و شایع ترین علائم آرتروز عبارتند از:
- درد مداوم یا تکرار شونده ی 1 یا تعداد بیشتری از مفاصل
- گرمی و قرمزی در 1 یا تعداد بیشتری از مفاصل
- ورم 1 یا تعداد بیشتری از مفاصل
- خشکی 1 یا تعداد بیشتری از مفاصل
- دشواری حرکت عادی در 1 یا تعداد بیشتری از مفاصل
علائم می توانند شبیه علائم سایر عارضه های سلامت باشند. همواره برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه نمایید.
تشخیص آرتروز
پزشک سوابق سلامت فرد را بررسی کرده و تست فیزیکی می گیرد. تست های دیگری هم ممکن است انجام پذیرند. این تست ها شامل آزمایش خون می شوند. از جمله:
- آزمایش پادتن های پاد هسته ای (ANA). این آزمایش در حقیقت بررسی مقادیر پادتن در خون است.
- اندازه گیری کامل خون (CBC). این آزمایش بررسی می کند که آیا تعداد گلبول های خون، سلول های خونی و پلاکت ها طبیعی هستند یا خیر.
- کراتینین. این آزمایش برای بررسی بیماری های کلیوی انجام می شود.
- سرعت رسوب. این آزمایش می تواند التهاب را پیدا کند.
- هماتوکریت. این آزمایش تعداد گلبول های قرمز را اندازه گیری می کند.
- عامل روماتوئید و آزمایشات پادتن CCP (cyclical citrullinated peptide). این آزمایش می تواند به تشخیص آرتروز روماتیسمی کمک کند. همچنین می توانند شدت عارضه و بیماری را مشخص نماید.
- شمارش گلبول های سفید. این آزمایش سطح گلبول های سفید خون را در خون تان بررسی می کند.
- آزمایش اسید اوره. این آزمایش به تشخیص نقرس کمک می کند.
درمان آرتروز
درمان بستگی به علائم، سن و وضعیت عمومی سلامت فرد دارد. درمان نیز به نوع آرتروزی که فرد دچار آن است و شدت آن بستگی دارد. طرح درمانی مختص برای هر فرد توسط پزشک او تعیین می شود.
هیچ درمان برای آرتروز وجود ندارد. هدف درمان ها اغلب محدود کردن درد و التهاب و کمک به تضمین عملکرد مفصل است. برنامه های درمانی برای آرتروز عبارتند از:
- داروها. مشکن های کوتاه اثر برای درد و التهاب ممکن است شامل داروهای مسکنی مانند استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن یا سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی باشد.
- گرم و سرد کردن. با استفاده از اعمال حرارت مرطوب (حمام گرم) یا گرمای خشک (پکیج حرارتی) بر روی مفصل، ممکن است درد کاهش یابد. درد و تورم ممکن است با سرد شدن (پیچیدن بسته یخ در یک حوله) بر روی مفصل آرام شود.
- متحرک سازی مفصل. استفاده از یک اسپلینت یا برس میتواند به استراحت مفصل کمک کند و از آسیب بیشتر جلوگیری نماید.
- ماساژ. ماساژ آرام ماهیچه ی دچار درد ممکن است جریان خون را در آن افزایش دهد و باعث گرم شدن آن شود.
- تحریک عصبی الکتریکی پوست (TENS). درد با استفاده از یک دستگاه TENS کاهش می یابد. این دستگاه پالس های خفیف، الکتریکی را به انتهای عصب در ناحیه درد دار ارسال می کند. این سیگنال های درد را به مغز متصل می کند و ادراک درد را توسط مغز تغییر می دهند.
- طب سوزنی. این روش استفاده از سوزن های نازکی است که در نقاط خاصی از بدن وارد می شوند. این روش تسکین ممکن است باعث آزاد شدن مواد شیمیایی طبیعی و ضد درد ساخته شده توسط سیستم عصبی خود بدن شود
مترجم و محقق : ندا ناصری
